Ánh sáng dịu đi qua những ô cửa kính màu, mê cung tại Nhà thờ Đức bà Amiens hiện ra như một tấm thảm đá đang thở. Những đường kẻ đen – trắng chạy uốn lượn theo hình bát giác khiến người đứng trên cao có cảm giác đang nhìn vào một bản đồ cổ của linh hồn, nơi mỗi bước chân được dẫn dắt bởi sự kiên nhẫn và tĩnh lặng. Mê cung này có chiều dài tổng cộng 240 mét, được đặt xuống sàn năm 1288, vào thời kỳ đỉnh cao của kiến trúc Gothic tại Pháp.
Nhà thờ Amiens được xây dựng từ năm 1220, là một trong những công trình Gothic hoàn chỉnh nhất châu Âu. Khi mê cung được khởi công năm 1288, người ta xem nó như một “cuộc hành hương thay thế”: trong những thời kỳ chiến tranh hay dịch bệnh, người không thể lên đường đến Jerusalem có thể đi bộ qua mê cung để tái hiện tinh thần của hành trình thiêng. Người đặt ra thiết kế ban đầu là kiến trúc sư Robert de Luzarches, sau đó được tiếp tục bởi Thomas de Cormont và con ông, Renaud de Cormont. Chính ba thế hệ kiến trúc sư này đã tạo nên toàn bộ ngôn ngữ không gian của Amiens – từ mặt đứng, mái vòm, đến sàn lát với kỹ thuật mô-za (mosaic) đá đen và đá trắng.
Cơ chế hoạt động của mê cung dựa trên một con đường duy nhất dẫn đến tâm điểm. Không có ngã rẽ sai lầm như mê cung hiện đại; thay vào đó, hành trình này là một đường xoắn dài, buộc người đi phải chậm lại, theo nhịp của hơi thở và sự tập trung. Mục đích của cấu trúc là tạo ra một cuộc đối thoại nội tâm: người đi mê cung được dẫn từ ngoại vi của thế giới đến điểm trung tâm – biểu tượng của cái đẹp, của sự thật, của ánh sáng Thiên Chúa. Khi đến được hoa văn tám cánh ở trung tâm, người xưa thường dừng lại cầu nguyện, xem đó như chạm đến đích của một cuộc hành trình tinh thần.
Kỹ thuật lát sàn của mê cung là một minh chứng cho tay nghề của các nghệ nhân thế kỷ XIII. Những phiến đá đen làm từ đá cứng vùng Tournai, kết hợp với đá trắng từ mỏ đá gần Amiens, được cắt theo tỉ lệ hoàn hảo để vừa khít, không cần xi măng hiện đại. Tất cả ghép lại thành một hệ hình học có độ cân xứng tuyệt đối, khiến những người nghiên cứu ngày nay vẫn trầm trồ vì độ chính xác đạt được bằng công cụ thô sơ của thời trung cổ. Việc lát thành hình bát giác cũng mang yếu tố biểu tượng: số tám gắn với sự tái sinh và khởi đầu mới trong truyền thống Kitô giáo.
Giai thoại lưu truyền kể rằng các kỹ sư của nhà thờ từng đặt bốn tấm bảng ghi tên những người xây dựng mê cung ở bốn góc của nó. Trong quá trình cải tạo thế kỷ XIX, khi sàn nhà bị dỡ lên, các tấm bảng bị thất lạc, nhưng câu chuyện về những người thợ đã hy sinh cả cuộc đời cho công trình này vẫn sống mãi trong ký ức của Amiens.
Ngày nay, mê cung vẫn nằm ngay lối chính giữa nhà thờ, nơi mỗi buổi chiều nắng chiếu qua cửa kính màu làm hoa văn bát giác như phát sáng. Du khách bước nhẹ qua đó, cảm nhận sự hòa quyện của kỹ thuật, biểu tượng, đức tin và lịch sử – một khoảnh khắc mà kiến trúc trở thành cầu nối giữa thế giới hữu hình và chiều sâu tinh thần.
— FB Pane e Vino
https://nhathoconggiaovietnam.com/nha-tho-the-gioi/Nha_tho_duc_ba_Amiens
http://bmktcn.com/index.php?option=com_content&task=view&id=9835&Itemid=153
