Lớp đất nung ánh đỏ trải rộng trên mặt tiền Chợ Xanh ở Kutaisi, phù điêu của Bernard Nebieridze hiện ra như một trang sử được tạc bằng lửa và ký ức. Những gương mặt, những chùm nho, những nhạc cụ và các mảnh đời được chạm nổi lên bề mặt khiến bức tường trông như đang kể chuyện bằng chính nhịp thở của thành phố cổ. Ánh sáng lướt qua các đường nét khắc sâu – chỗ thì mềm, chỗ thì gồ ghề – làm hiện rõ cả một miền văn hóa Caucasus mà nghệ sĩ đã dồn vào đất, để nơi này trở thành một cánh cửa bước vào lịch sử sống động của Kutaisi.
Tác phẩm được Nebieridze hoàn thành năm 1985, trong giai đoạn Gruzia vẫn thuộc Liên Xô, khi những công trình công cộng thường được gửi gắm vai trò truyền tải văn hóa qua điêu khắc ngoài trời. Terracotta được ông chọn như một chất liệu mang hơi ấm của con người và đất đai. Đất sét thô được nhào nặn thành từng mảng lớn, khắc trực tiếp trên bề mặt để giữ được độ mềm của đường nét. Sau khi nung ở nhiệt độ cao, terracotta chuyển sang sắc đỏ đặc trưng của miền Tây Gruzia và trở nên bền vững trước mưa nắng. Kỹ thuật của Nebieridze kết hợp hài hòa giữa các lớp đắp nông và sâu, tạo nên những khoảng sáng – tối rõ rệt khiến phù điêu như chuyển động khi ánh mặt trời thay đổi trong ngày.
Bố cục của bức tường được tổ chức theo từng tầng lớp gợi nhớ đến cấu trúc một bản trường ca. Phía dưới là người lao động, nông dân, những người ủ rượu và nghệ nhân thủ công; phần giữa dành cho hình ảnh người mẹ và đứa trẻ – biểu tượng của sự sinh sôi; phía trên là những gương mặt hoàng gia và tôn giáo gợi lại thời kỳ Kutaisi là kinh đô của Vương quốc Imereti. Những chùm nho đan xen trong tác phẩm không chỉ đại diện cho nghề làm rượu vang tám ngàn năm của Gruzia, mà còn kể về một nền văn minh được nuôi dưỡng bởi đất đai và sự giao thoa văn hóa.
Cơ chế lắp ghép của phù điêu là một điểm đặc biệt: từng mảng terracotta được đúc riêng, liên kết bằng hệ khớp gạch và những thanh neo sắt ẩn phía sau. Nhờ đó, bức tường có thể giãn nở theo nhiệt độ mà vẫn giữ nguyên cấu trúc – điều hiếm gặp trong các tác phẩm có độ chi tiết cao. Sau khi các khối lớn được gắn vào nền kiến trúc chợ, Nebieridze tự tay hoàn thiện từng chi tiết nhỏ, làm mịn những điểm cần mềm và để thô những nơi cần sức mạnh, tạo độ sâu thị giác khi ánh sáng chiếu xuống.
Giai thoại về quá trình sáng tác kể rằng Nebieridze thường dành nhiều giờ đứng giữa chợ, lắng nghe tiếng trò chuyện, tiếng rao hàng và tiếng nhạc, rồi quay về xưởng để đưa những âm thanh ấy vào phù điêu. Ông muốn mỗi nhân vật trong bức tường đều mang hơi thở của Kutaisi thật sự. Khi bước qua vòm cổng bằng terracotta, người ta như đi vào một hành lang nơi quá khứ và hiện tại hòa lẫn, nơi đất nung giữ lại câu chuyện của những con người đã sống, làm việc, yêu thương và để lại dấu ấn nơi miền Caucasus này.
— FB Pane e Vino
