Sau khi đế chế La Mã suy yếu, một đế chế khác xuất hiện. Tên của đế chế đó là Ottoman. Không đơn thuần là Thổ Nhĩ Kỳ, nước Thổ chỉ là cái gốc sơ khởi để Ottoman đi ra thế giới. Những vị vua giỏi nhất lên nắm quyền tại Thổ Nhĩ Kỳ và bắt đầu con đường chinh phục của họ, chẳng hạn vua Selim I, người đánh bại Ba Tư, tiêu diệt Ai Cập và đến đại đế Suleiman lấy luôn cả Trung Đông sát nhập vào Ottoman. Người Thổ Nhĩ Kỳ hôm nay vẫn nói về Ottoman như người Mông Cổ nói về thời đại Thành Cát Tư Hãn. 
Và đế chế đó … theo HỒI GIÁO.
Hình Đế chế Ottoman
Đế chế Ottoman

Mục lục:
Phần 1: Nguồn gốc sâu xa mâu thuẫn Trung Đông
Phần 1.1: Tôn giáo – Sự ra đời của mâu thuẫn
Phần 1.2: Đế chế Ottoman
Phần 2: Mùa xuân Ả Rập và Nội chiến Syria
Phần 2.1: Mùa xuân Ả Rập
Phần 2.2: Nội chiến Syria
Phần 3: Nhà nước Hồi giáo IS
Phần 3.1: Đế chế mạnh nhất thế giới
Phần 3.2: Đế chế diệt vong và chuyện IS


Đấy là một trong những đế quốc rộng lớn nhất lịch sử nhân loại, đã từng “phủ” lên cả ba châu lục Á, Âu, Phi, với đội quân khát máu nhất cùng một đế chế thịnh vượng. Có nghĩa, đã có giai đoạn mà Hồi giáo đè bẹp cả Châu Âu. Trong lòng đế quốc Ottoman thời kỳ thịnh trị nhất, đế chế này đã bao gồm cả Hy Lạp, Bulgaria, Romania, Nam Tư (rồi lại tan rã làm 5 nước độc lập khác chẳng hạn Croatia, Serbia…), Hungary, Albania, Syria, Liban, Jordan, Israel, Kuwait, Ai Cập, Sudan, Libya, Iraq, Yemen, Tunisia, Algérie, Síp, Armenia, Gruzia, Ukraina và một phần nước Nga. Tức là có tới 30 quốc gia hiện nay đã được thành lập từ lãnh thổ cũ của Đế quốc Ottoman. Bạn có thể nhận ra những cái tên quen thuộc của mùa xuân Ả Rập ở trong ấy: Tunisia, Algeria, Ai Cập, Yemen, Syria, Iraq, Libya. 

Thiên Chúa Giáo ở Châu Âu lại bị đế chế Ottoman đe dọa. Chính ở đây, sinh ra mâu thuẫn giữa người Ả Rập và người Châu Âu. Tất cả liên quan đến một vùng đất thánh tên gọi là Jerusalem.

Ở phần 1 của bài viết này. Các bạn đều biết sự ra đời của 3 tôn giáo đều ở vùng đất Ả Rập, và 3 người truyền bá. Trêu ngươi thay cả 3 đều xem Jerusalem là vùng đất thánh minh của mình. Vua David chọn Jerusalem là kinh đô, chúa Jesus xuất hiện ở Jerusalem, và nhà tiên tri Muhammad đã bay lên thiên đường từ …Thánh Đường Đá ở Jerusalem. Vậy là Jerusalem trở thành điểm hành hương, và cũng điểm tranh giành của 3 tôn giáo, đồng nghĩa là điểm tranh giành của cả thiên hạ. Bây giờ có lẽ bạn đã hiểu vì sao Trung Đông lại nóng đến như thế rồi?

Những giáo hoàng Châu Âu, nơi truyền bá Thiên Chúa Giáo, cũng có niềm tin về chúa Giêsu, và vì muốn bảo vệ cũng như tranh giành Jerusalem, họ đã phát động một cuộc chiến tranh kéo dài từ thế kỷ thứ 11 đến thế kỷ 13. Tên của cuộc chiến đó có lẽ các bạn đã đoán ra: THẬP TỰ CHINH. Đấy là một cuộc chiến tranh tôn giáo giữa Kitô giáo và Hồi Giáo trên ngọn cờ hiệu “Giải phóng vùng Đất Thánh và vùng đất thiêng Jerusalem khỏi người Hồi giáo, giải phóng những tín đồ Công giáo khỏi sự thống trị của Hồi giáo.”

Hình Đạo quân thập tự chinh
Đạo quân thập tự chinh

Đoàn quân “Thập tự chinh” đầu tiên đánh vào Jerusalem và tàn sát quân hồi giáo chính là…PHÁP. Và Pháp chính là quốc gia chủ đạo với những “hiệp sĩ dòng Đền” trong các cuộc tấn công vào Ả Rập 8 lần tiếp theo, trong các cuộc chinh chiến này thì Anh, Bồ đều tham gia, và cả gì bạn biết không: thập tự quân Bắc Âu.

Màn báo thù mà các bạn thấy được hôm nay ở Paris hay ở Bắc Âu mà các tín đồ hồi giáo làm, sâu xa đều có ý nghĩa lịch sử cả. Những vụ khủng bố tại Pháp và Châu Âu hôm nay không phải là “trên trời rơi xuống”, cũng không phải vì IS hay những cuộc tấn công của Pháp tại Syria hay Lybia, đó là những mâu thuẫn có từ rất lâu rồi. Cuộc thập tư chinh, Quân Pháp giành được những thắng lợi bước đầu trước khi bị quân Ottoman đánh bại. Cuộc thập tự chinh lần cuối kết thúc vào năm 1272. Đến năm 1517, đế quốc Ottoman thâu tóm cả Trung Đông, Ả Rập, 20 năm tiếp theo, họ lấy luôn Hy Lạp và Hungary. Cả Châu Âu bị Ottoman đe dọa. Ottoman chính là đế quốc đường đường chính chính nhất thế giới Hồi Giáo thách thức thế lực phương tây và thậm chí còn đe dọa nuốt luôn họ. Châu Âu luôn phải lập nên các liên minh thần thánh để bảo vệ thế giới Ki Tô giáo trước các cuộc xâm lăng nay. 

Israel lúc này ở đâu? Đang bị đè bẹp trong cái vùng đất gọi là Palestine (giờ do Ottoman cai trị), và vẫn hành hương đi khắp nơi, không quên nhắc nhau về nguồn gốc và tôn giáo Do Thái của mình. Đặc biệt, vào cuối thế kỉ 19, một phóng viên, nhà văn tên là Theodor Herzl đã quyết định vươn cao hơn tất cả. Bằng ngòi bút của mình, ông kích thích dân tộc, ông gợi lại lịch sử, ông nhắc nhở cho người Do Thái biết mình ở đâu, mình đến từ nơi nào. Ông gọi lại cái tên “Miền đất hứa”, để những người dân Do Thái trở về Palestine để phục hưng lại vương quốc. Những người Do Thái tha hương bắt đầu trở về, đợi đến ngày “thiên thời, địa lợi, nhân hòa” trả lại cho họ vùng đất của 3000 năm trước.

Đấy là khi Ottoman theo thời gian đã suy yếu dần, các lãnh thổ dần dần bị mất hoặc bị vùng lên tự trị để thành quốc gia riêng rẽ tách biệt với Ottoman. Thế rồi, điều gì đến cũng đã đến, năm 1914-1918 khi chiến tranh thế giới thứ nhất xảy ra. Đế chế Ottoman dù yếu thì vẫn là một đế quốc rộng lớn. Trong cuộc chiến này, họ đã chọn phe, và họ chọn Đức. Kết quả các cường quốc đồng minh Anh – Pháp – Nga đã giành thắng lợi. Khi thế chiến 1 kết thúc, Ottoman trong vai trò kẻ thua cuộc nên bị những người Châu Âu quyết tâm làm tan rã lãnh thổ to lớn của Ottoman – một đế chế đã đe dọa Châu Âu suốt 7 thế kỷ. 

Ottoman đã bị Anh Pháp Nga xé lẻ ra ra. Kết quả: Thoả thuận Sykes-Picot năm 1916 đặt ra số phận của Tây Nam Á hiện đại trong thế kỷ tiếp sau, Pháp có vùng phía bắc của Ottoman (bao gồm Syria, với sau này là Liban), và Anh có vùng phía Nam của Ottoman (Jordan, Iraq và sau này, Palestine). Ottoman chính thức sụp đổ vào năm 1918, khi Thổ Nhĩ Kỳ cũng tuyên bố độc lập. Phương Tây luôn sợ hãi rằng đế chế Ottoman, đế chế đe dọa sự tồn vong của phương Tây và từng bao vây Viên, xâm lược Hungary, lấy Hy Lạp, … sẽ một ngày trở lại. Và các cuộc thập tư chinh mâu thuẫn tôn giáo luôn là thứ in sẵn trong lòng của phương Tây. Dù cho phương tây văn minh cỡ nào, họ cũng không thoát khỏi suy nghĩ “Chúa của mình mới là ưu việt nhất, còn Hồi giáo là không”. Bởi vì “Tôn giáo là thuốc phiện của nhân dân.”

Người Anh và Pháp quyết định phân chia lại biên giới của một loạt các quốc gia như Tunisia, Ai Cập, Yemen, Syria, Iraq, Libya …. Vâng, thưa các bạn, tất cả các quốc gia này (bao gồm cả Syria đang bắn phá ầm ầm), đã được sinh ra bằng một cuộc họp và một tấm bản đồ trải ra đó. Hồi Giáo đã thua cuộc chính ở đây. Vì sao Syria đánh nhau. Mọi thứ sẽ đến từ chính ở đó. Nhưng trước khi đến phần 3 của câu chuyện, tôi sẽ nói tiếp về sự ra đời Israel. Lý do vì sao họ bị căm ghét.

Hình Bản đồ các nước Trung đông sau khi phân chia
Bản đồ các nước Trung đông sau khi phân chia

Bên cạnh sự phân chia đất đai cho những quốc gia hồi giáo, thì Israel chính thức được đền bù sau 3000 năm đau khổ. Câu chuyện diễn ra sau thế chiến II, khi những đau thương mà Israel phải chịu đựng dưới thời Đức Quốc Xã, khi những người Do Thái ưu tú nhất đã vận động hành lang, khi những người Do Thái giàu có nhất đang tích cực mua bất động sản ở Palestine. Tất cả đã khiến cho Anh và Pháp và Mỹ phải đền bù cho Israel, và một quốc gia đã trở lại sau 3000 năm, Jerusalem thành đặc khu được LHQ bảo vệ, một phần đất là của người Palestine theo đạo Hồi, phần còn lại là người Palestine theo đạo Do Thái (tức nước Israel) . Tuy nhiên, khác với việc vẽ ra bản đồ cho những Jordan hay Ai Cập, Syria (đều cùng theo đạo Hồi). Palestine lúc này có 1 điểm khác: sự va chạm giữa 2 tôn giáo: Do Thái và Hồi Giáo. Bạn tưởng tượng giống như thể 1 bàn nhậu với 6 anh em đang chung chí hướng, bỗng có 1 thằng khác biệt nhảy tót lên giữa bàn múa máy, thậm chí còn có tư tưởng dị giáo. 6 anh em kia sẽ làm gì đây? Còn làm gì ngoài việc nhảy lên mà không “úp sọt” thằng đó.

Đấy chính là Chiến tranh Ả Rập-Israel 1948 đấy các bạn. Liên quân Ả Rập bao gồm Ai Cập, Syria, Jordan, Liban, Iraq, Ả Rập Saudi, Yemen và Palestine đã sát cánh cùng nhau quyết tâm đập chết quốc gia Israel. Kết quả: y như Việt Nam đánh Trung Quốc vậy. Cái nước bé nhỏ hơn đập tan tác cả 5, 6 quốc gia kia. Người Do Thái gọi cuộc chiến tranh này là “Giải phóng dân tộc”, còn người Palestine Hồi giáo gọi đó là “Thảm họa.”

Hình Kế hoạch phân chia Israel vs. Palestine qua các thời kỳ
Kế hoạch phân chia Israel vs. Palestine qua các thời kỳ

Đến năm 1967, có một cuộc chiến tranh gọi là “Chiến tranh 6 ngày” (chắc các bạn có đọc qua 1 lần rồi), Israel 1 lần nữa chiến thắng, lần này họ chiếm luôn Jerusalem, khiến cho các nước Ả Rập phải cầu hòa. Và có lẽ tin này các bạn chắc biết gần đây rồi, ngày 6 /12/2017, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố chính thức công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và sẽ chuyển Đại sứ quán Mỹ về thành phố này một khi công tác chuẩn bị hoàn tất. Khiến cho các quốc gia hồi giáo phản ứng mãnh liệt. Israel lại tiến thêm một bước dài.

Israel đã được đứng vững, và người phóng viên Theodor Herzl năm nào, dù không bao giờ nhìn thấy ngày dân tộc mình hôm nay, đã ngậm cười nơi chín suối. Để tôn vinh ông, người bằng ngòi bút đã thay đổi cả số phận dân tộc. Tuyên ngôn độc lập của Israel khi được đọc lên, thì cái tên Theodor Herzl đã được gọi là người cha tinh thần của đất nước. Người Israel đặt ra 1 ngày, gọi là Ngày Herzl là ngày lễ quốc gia hàng năm. 

Israel, một quốc gia có lịch sử đau thương và đẫm máu (mất nước 3000 năm và đối mặt với họa diệt chủng), người dân nam cũng như nữ luôn sống trong tư thế của những con người cầm chắc tay súng để bảo vệ vùng đất của tổ tiên mà họ chỉ có lại được sau thế chiến II, và luôn ám ảnh cảnh bị mất nước và xóa tên trên bản đồ thế giới. 60 năm qua, ai là phản diện? Ai là chính diện? Người Do Thái thực ra đáng thương hơn nhiều lần những quốc gia Ả Rập. Khi luôn bị những đất nước đó vây lấy và đòi tiêu diệt họ không ngừng nghỉ. Không có quốc gia nào, mà cơ quan tình báo (Mossad), lại được xem như là văn hóa, là thần tượng của người dân, là cột chống bão giông, và là điểm tựa bảo vệ cuối cùng cho quốc gia mỗi ngày như Mossad của Israel.

Mâu thuẫn giữa Trung Đông Hồi Giáo, Israel Do Thái giáo và Phương Tây Thiên Chúa Giáo là một mâu thuẫn tính bằng thiên niên kỷ. Đấy là tất cả lý do vì sao Israel, Ả Rập, và phương Tây lại đánh nhau chí chóe. Vì sao Trung Đông luôn là cái lò lửa, bản tin thời sự.

Nhưng cho đến tận hôm nay, người Ả Rập vẫn tin rằng trong vòng vài thập niên, hoặc vài thế kỷ, “người Do Thái, cũng như các vương quốc Thập tự chinh, cuối cùng cũng sẽ bị thế giới Ả Rập đè bẹp.”

Và vì thế, phương Tây và người Do Thái phải hành động.

— Tác giả: Dũng Phan