Năm 632, Mohammed mất. Bên cạnh sự vĩ đại ông để lại, còn là một sự chia rẽ trong nội bộ về việc tranh chấp quyền thừa kế.
Abu Bakr được chọn làm người kế vị nhà tiên tri Mohammed như đã nói ở trên. Tuy nhiên, bên cạnh Abu, nhà tiên tri Mohammad còn có một người cháu bên họ nội là Ali ibn Abi Talib. Anh là một người xuất sắc nhất của thế hệ thứ hai. Ali có thừa sự dũng mãnh của 1 chiến binh, trái tim trong sáng của một kẻ anh hùng, nhưng lại thiếu cái nhẫn tâm của 1 người làm chính trị. Anh bị đẩy ra ngoài trong cuộc tranh giành ngôi vị lãnh đạo Ả Rập. Cho tới khi anh được lựa chọn thì đã quá muộn màng cho một quốc gia thống nhất.
Ngày Ali lên cầm quyền thì sự đấu đá phe nhánh đã lan rộng ra từ 3 dòng tộc đã nắm quyền trước đó. Trong cuộc đấu của Ali và thống đốc vùng Syria (lại là Syria) là Muawiyah, Ali đã thể hiện sự ngây thơ trước kẻ gian giảo. 100.000 người lính đã thấy Ali thua cuộc, nhìn thấy sự phản bội đức tin ấy của người cầm quyền, và tách ra thành một nhóm riêng gọi là Khawarij (có nghĩa là “Những kẻ bỏ ra đi”). Đây là nhóm Hồi giáo sẵn sàng chọc dao vào bụng 1 bào thai chỉ vì người mẹ nói từ “Ủng hộ Ali.” Bạn có quen không? Vâng, đó chính là nhóm tổ chức hồi giáo cực đoan đầu tiên trên thế giới!
Ali chết đi, dòng tộc ông bị thảm sát, những người cháu của nhà tiên tri Mohammed bị bêu đầu trên những ngọn giáo. 1400 năm sau, lịch sử hồi giáo chính là sự đẫm máu, chia rẽ và đánh giết nhau như thế. Cũng bắt đầu ở Ali – bởi vì anh chính là gốc gác của cái gọi là Shia và Sunni mà các bạn được nghe kể hôm nay. Để kể ra sự khác biệt giữa Shia và Sunni thì quá nhiều. Nhưng một trong những cái khác là phía Sunni tin rằng Mohammed không chỉ định một người kế nhiệm. Còn Shia tin rằng trong lần hành hương cuối cùng của Mohammed đến Mecca, ông đã chỉ định Ali làm người kế vị. Sunni – Shia đánh nhau chí chóe đến hôm nay chính vì tổ tiên của họ cũng đánh nhau.
Nhắc lại câu châm ngôn của tôi trong loạt bài này: hãy đi tìm lịch sử, bởi chỉ có lịch sử mới giải thích cho bạn căn nguyên của vấn đề. Nội chiến Syria diễn ra ta đang thấy, sâu xa cũng vì mâu thuẫn trong lòng Hồi giáo mà ai cũng nhận mình là phát ngôn chính xác nhất lời Thương đế. Tổng thống Syria ông Assad là người Hồi giáo dòng Alawite (nhánh nhỏ của Shia), ông bảo trợ cho nhánh Shia và những sắc dân thiểu số ở Syria nên không được lòng người Sunni – dòng Hồi giáo chiếm số đông ở Syria. Và đó chính là quân nổi dậy.
Vấn đề của “Mùa xuân Ả Rập” cũng ở đó. Người ta nổi dậy ngoài sự bất mãn với chế độ, còn vì chế độ ấy đi theo nhánh Hồi Giáo khác nhánh Hồi Giáo mà họ theo.Bản thân những người Hồi giáo rất tốt. Đấy là những người có quan niệm tiếp khách như dân miền Tây ở Việt Nam, dù nhà có nghèo cỡ nào, thì cũng mổ thịt con gà cuối cùng cho khách. Tuy vậy, khác với sự sảng khoái của người Việt Nam trong vấn đề tôn giáo, thì những người hồi giáo không chứa chấp nhau dù họ cùng đọc Kinh Koran, cùng yêu kính Mohammed.
Sâu xa, KINH KORAN được coi là quyển kinh gốc mà thượng đế ban cho, là quyển kinh “Nguyên sơ nhất”, “Trọn vẹn nhất” và lời thượng đế nhắn nhủ đã được hiểu rằng “Những Tân ước và Cựu ước đã bị bóp méo. Lần này Thượng đế sẽ nói lần cuối lời dạy dỗ, được viết bằng tiếng Ả Rập, Mohammed sẽ là người cuối cùng.” Bởi vậy những nhánh giáo lý được sinh ra ai cũng tự nhận mình là ưu việt nhất, họ tàn phá những di tích lịch sử.
Tại sao Anh và Pháp có thể phân rã được đế chế Ottoman để khiến tất cả đế chế này tan hoang đến như thế?
Bởi lẽ Anh và Pháp đã biết rằng, vấn đề của đế chế Hồi giáo không phải là quốc gia, mà là BỘ LẠC. Những bộ lạc này có những giáo lý riêng, nên các quốc gia phương tây đã hứa hẹn, chia đất, và dùng phương pháp “chia để trị”, đồng thời lại ném cả Shia và Sunni với những giáo nhỏ khác vào nhau trong lòng một quốc gia. Những Syria, Ai Cập, loạn là vì thế. Mâu thuẫn của các nhánh nhỏ trong lòng 1 tôn giáo lớn, của các bộ lạc, trong lòng 1 quốc gia cứ thế bung bét như ta thấy hiện tại. Hồi Giáo đã chính thức thua Kito giáo.
Một kết luận: Đoàn kết tạo nên Hồi giáo đứng đầu thế giới. Chia rẽ biến Hồi giáo trở thành bộ mặt cực đoan của hôm nay.
2.2 IS – Islamic State
Vâng, bức tranh cuối cùng của các bạn ở đây, IS là ai?
Đã bao giờ các bạn thắc mắc vì sao những gì các bạn đọc về IS thấy nó man rợ vậy mà nhiều người theo nó không? Cũng như các bạn thắc mắc vì sao bây giờ bạn không được nghe nói về IS nữa? Vì Nga tiêu diệt hết rồi ư?
Khi các bạn ngủ dậy, các bạn mở báo, đọc tin, cái các bạn đang đọc là của ai? Đấy chính là các kênh truyền thông của Phương Tây. Những kênh truyền thông lớn nhất của thế giới đều thuộc về phương Tây, đó là CNN, là BBC, là Times, là AP, là Reuters. Có nghĩa, bạn đâu có đọc được về hồi giáo từ trong lòng của nó, khi lúc này thống trị thế giới đâu phải là Hồi giáo.
Người Mỹ đã rút kinh nghiệm rất lớn về cuộc chiến tranh Việt Nam khi truyền thông đóng góp vai trò quan trọng trong cuộc chiến này. Chiến tranh Việt Nam đã có một vai trò quan trọng trong việc định hình thế giới hôm nay. Khi Internet và mạng xã hội phát triển, thì sự lợi hại của truyền thông trong công nghệ mới là điều cần phải đề cập.
Phương Tây đã cho IS đi ra, vẽ nên IS ghê sợ, và Nga đã khôn khéo lợi dụng chính IS xấu xí để giương cao ngọn cờ chính nghĩa (chuyện, Mỹ cũng cần vũ khí hóa học để bắn Syria mà), Nga vào Syria, lấy cớ tấn công IS và bảo vệ luôn chính quyền Damacus. Phương Tây bị việt vị, và để IS chìm vào quên lãng. Sáng ngủ dậy, ta không còn thấy IS tràn ngập phương tiện truyền thông nữa.
—–
Bây giờ tôi sẽ cho các bạn biết về một khuôn mặt khác của IS: Vì sao IS vẫn được ủng hộ?Chính bởi Lý tưởng của IS là điều mà người theo đạo Hồi mơ ước. Cái tên IS nghĩa là gì Islamic State – Nhà nước Hồi giáo.
Mục tiêu tối hậu của IS là thiết lập một nhà nước Hồi giáo thống nhất toàn Trung Đông, áp dụng luật Hồi giáo Sharia. Họ giương cao ngọn cờ của chủ nghĩa Hồi Giáo. Tạo ra một vương quốc của riêng người Hồi Giáo, và sẵn sàng tạo nên một đế quốc rộng lớn chỉ riêng cho Hồi giáo, tiêu diệt các “dị giáo” khác, gợi về những vinh quang thịnh vượng của ngàn năm về trước, về một nền văn minh từng đứng đầu thế giới như Ottoman hay thời đại của Mohammand.
Đấy là tham vọng vĩ đại của IS, là giấc mơ thầm kín của những người theo Đạo Hồi luôn nhớ về đế chế đã mất.
Khi đã có một tính chính thống, một lý tưởng, cùng với nguồn tiền dồi dào, họ có người theo về (đấy là lý do các bạn gặp những bài báo có các cô gái, chàng trai người Anh, người Đức bỏ cả gia đình văn minh để gia nhập IS). Từ nhân lực và vật lực, họ xây dựng nên những địa phương dưới trướng của họ. Địa phương ấy dành những gì tốt đẹp cho một hệ giáo phái họ tôn thờ, và tiêu diệt những hệ phái khác.
IS chỉ lớn lên từ trong “Mùa xuân Ả Rập” và “nội chiến Syria”, chứ thực sự, IS vốn được sinh ra sau sự sụp đổ của Tổng thống Saddam Hussein vào năm 2003. Các bạn đọc báo chắc không lạ gì cái cảnh IS chặt đầu con tin phương tây và hành quyết những người theo hệ hồi giáo Shia. Cùng là hồi giáo, tại sao lại giết nhau, vì IS là của dòng Hồi giáo Sunni, mà Sunni và Shia lại có mối “thâm hải huyết thù” (như đã nói ở mục 2.1).
Vào năm 2003 khi Hussein – người thủ lĩnh của hệ phái Sunni bị lật đổ, quyền lực của hệ phái này dồn cả vào tay hệ phái Shia, hệ phái này lại đàn áp chính hệ Sunni. Những người thuộc dòng Sunni còn lại trở thành đứa con rơi của chế độ. Hệ phái này lặng lẽ tập hợp với nhau, tiến hành khủng bố khắp nơi ở Iraq. Các bạn còn nhớ cái tên al-Zaqawi không? Đã có thời, cái tên này bị truy lùng chỉ sau Bin La Den. Bạn al-Zaqawi là thủ lĩnh đầu tiên của tiền thân IS, sau này al-Zaqawi bị tiêu diệt (tôi nhớ là bằng 2 con F16 của Mỹ). Tuy nhiên, dòng hồi giáo Sunni thì không mất, họ cơ cấu, kết hợp các nhóm du kích chống Mỹ lẻ tẻ. Cơ hội đến, cuộc nội chiến Syria nổ ra. “Trai cò cắn nhau, ngư ông đắc lợi”, khi quân nổi dậy và quân chính phủ đang đánh nhau chí chóe, khi Nga và Mỹ đang gườm nhau. Anh IS anh nổi lên, anh đánh một lèo nguyên biên giới Syria và Iraq, sở hữu cả một vùng đất rộng lớn và khủng bố cả thiên hạ. Điều mà nếu hòa bình thì anh ta sẽ không làm được.
Ngày 29/6/2014, ISI có một tân vương Hồi giáo, Abu Bakr al-Baghdadi, người sẽ đổi tên lãnh thổ của mình thành IS (Islamic State, Nhà nước Hồi giáo), tuyên bố đặt thủ đô ở Ar-Raqqah, Syria. IS ra đời, cái tên giờ trở thành sự sợ hãi cho cả thế giới vì những sự chặt đầu, nhưng nếu nói là Islamic State thì người ta sẽ biết tôn trọng hơn.
Đương nhiên những tội ác của IS là không thể phủ nhận nhưng ta cần biết mặt sau. Tôi không có thông tin về kẻ đứng sau IS, kẻ đã tham mưu và bày chiến lược cho IS. Nhưng theo tôi đây phải là kẻ rất giỏi, rất thông minh, rất kiệt xuất một cách tàn ác.
Khác với sự kiệt xuất của những người lãnh đạo Qatar, Ả Rập Saudi hay UAE. Đó là dùng dầu mỏ, nương theo Mỹ để vẫn giữ tôn giáo mà vẫn giàu màu. Cái khác của Trung Đông liên quan đến sự phân hóa và cả tham vọng. Tuy nhiên người tài Hồi giáo không thiếu. Người tạo nên IS không chỉ giỏi về quân sự khi bày chiến lược để giúp IS nắm một dải đất rộng lớn khi nội chiến Syria xảy ra, mà tạo nên một hệ thống tuyên truyền rộng rãi ở trên mạng xã hội, đồng thời còn làm kinh tế rất hay. Hầu như ngay cả chính phủ Syria, quân nổi dậy, Thổ Nhĩ Kỳ và có tin là cả Nga cũng làm ăn buôn bán dầu mỏ với vương quốc này. 2 triệu đô la huy động một ngày là những gì có về kinh tế của IS.
Vượt trên sự tưởng tượng của các bạn về một quốc gia man rợ. IS còn có tòa án, cảnh sát, trường học và các tổ chức từ thiện. Ở các vùng tạm chiếm, IS còn làm được chính phủ đương thời. IS đã xây dựng chợ, đường, trường, trạm, bến xe…
Khi Nga đưa quân vào Syria, bên cạnh việc bảo vệ chính quyền Damacus, thì còn không kích IS, và IS đã bị thất bại trên quy mô lớn. Lúc này, các chiến binh IS trở lại chiến thuật chiến tranh du kích, với các cuộc tấn công chết chóc gần như mỗi ngày vào lực lượng liên quân tại Iraq. Đấy là một cuộc chiến chưa tìm thấy hồi kết. Bởi vì: anh có thể giết họ, tiêu diệt đất nước họ nhưng không bao giờ tiêu diệt được niềm tin. Niềm tin hồi giáo ấy đã tồn tại được cả nghìn năm qua rồi.
Hôm nay nói về IS, bởi chưa chắc ngày mai IS không tìm về. Sự lớn mạnh của tôn giáo nào, sẽ đi cùng với sự xâm chiếm tôn giáo còn lại. Thế kỷ thứ 20, 21 văn minh phương Tây đã thắng thế. Chuyện “Mùa xuân Ả Rập” trở thành “Mùa đông chết chóc” hoặc “Mùa xuân hồi giáo cực đoan” như hôm nay ta thấy với các cuộc biểu tình, bạo loạn ở Ai Cập, cùng hình ảnh điêu tàn của Syria, chính bởi người phương tây đã áp đặt suy nghĩ của họ vào trong tôn giáo Hồi Giáo, áp đặt văn hóa của họ vào trong lịch sử văn hóa người Hồi. Kết quả như hôm nay, đã chứng minh sự khác biệt về ý thức hệ có tính kế thừa hàng thế kỷ sẽ không phải được giải quyết chỉ bằng 2, 3 cuộc biểu tình.
Lời kết:
Hãy nhớ: Chúa không dạy chúng ta làm điều xấu. Nguyên thủy đẹp nhất của Hồi Giáo, Ki tô giáo hay Phật giáo đều mang cái đẹp như nhau, mang trí tuệ, và những phẩm chất lớn lao của một con người hướng đến chân, thiện mỹ.
Trên đời này không có gì xấu hoàn toàn, không có gì tốt hoàn toàn. Và Hồi Giáo không hề quá xấu như những gì bạn thấy ở trên truyền thông.
Tôi hy vọng rằng sau 3 loạt bài vừa qua, các bạn đã có được một bức tranh toàn vẹn về Trung Đông, Syria, và Hồi Giáo.
Mục lục:
Phần 1: Nguồn gốc sâu xa mâu thuẫn Trung Đông
Phần 1.1: Tôn giáo – Sự ra đời của mâu thuẫn
Phần 1.2: Đế chế Ottoman
Phần 2: Mùa xuân Ả Rập và Nội chiến Syria
Phần 2.1: Mùa xuân Ả Rập
Phần 2.2: Nội chiến Syria
Phần 3: Nhà nước Hồi giáo IS
Phần 3.1: Đế chế mạnh nhất thế giới
Phần 3.2: Đế chế diệt vong và chuyện IS
— Tác giả: Dũng Phan
